Όταν κάποιος επισκεφθεί την επίσημη ιστοσελίδα της κροατικής ομοσπονδίας ποδοσφαίρου και ανατρέξει στην ιστορία της, θα διαπιστώσει ότι υπάρχει ένα ολόκληρο κεφάλαιο με τίτλο «Παραπάνω από ένας αιώνας». Μ’ ένα κείμενο που ξεχειλίζει από υπερηφάνεια θα μάθει ότι η ομοσπονδία ποδοσφαίρου στην Κροατία υπάρχει ήδη από το 1912 και οι κάτοικοί της απέκτησαν την πρώτη επαφή τους με το ποδόσφαιρο ήδη από πολύ παλαιότερα, το 1873,
όταν Βρετανοί ναυτικοί οργάνωναν πρόχειρους αγώνες ποδοσφαίρου στις αποβάθρες των λιμανιών του Σπλιτ και της Ριέκα!
Κάπου εκεί, στις αρχές, σταματάει και η υπερηφάνεια. Για τα περισσότερα από τα 100 χρόνια αυτής της ιστορίας ούτε η ίδια η κροατική ομοσπονδία έχει τη διάθεση να δώσει περισσότερα στοιχεία. Η τραγική ιστορία της εθνικής Κροατίας κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μιας ομάδας που εκπροσωπούσε ένα κράτος-μαριονέτα του Χίτλερ, κρύβεται τεχνηέντως κάτω από το χαλάκι. Όπως και οι προηγούμενες προσπάθειες των Κροατών αθλητικών παραγόντων να δυναμιτίσουν την εθνική της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας.
Η Αυστροουγγρική αυτοκρατορία
Πράγματι, αυτόνομη κροατική ποδοσφαιρική ομοσπονδία υπάρχει από το 1912. Είχε προηγηθεί, τρία χρόνια πριν, η ίδρυση της Αθλητικής Ένωσης της Κροατίας. Τότε οι περιοχές που σήμερα αποτελούν το κύριο μέρος της Κροατίας βρίσκονταν υπό την μπότα της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας, όμως οι Αψβούργοι είχαν πολύ προοδευτικές απόψεις για τον αθλητισμό. Η Ουγγαρία είχε γίνει μέλος της ΦΙΦΑ ήδη από το 1907, η Βοημία (Τσεχία) από το 1908 και η Αυστρία, το μεγαλύτερο κομμάτι της αυτοκρατορίας, από το 1905.
Οι Κροάτες πρωτοστάτησαν στην εξάπλωση του ποδοσφαίρου στην περιοχή της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου οι γιουγκοσλαβικές χώρες ενώθηκαν στο Βασίλειο Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων, το προοίμιο της Γιουγκοσλαβίας. Η έδρα, όμως, της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας δεν μεταφέρθηκε στο Βελιγράδι και συνέχισε να λειτουργεί στο Ζάγκρεμπ. Το κροατικό προβάδισμα έγινε σεβαστό, αν και δημιουργήθηκαν ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες και στα άλλα κομμάτια της χώρας.
Θύελλα αντιδράσεων
Όλα αυτά μέχρι το 1929, όταν ο βασιλιάς Αλέξανδρος Α’ αποφάσισε να μετονομάσει τη χώρα σε Γιουγκοσλαβία και να ενδυναμώσει την κεντρική διοίκηση. Η απόφασή του να μεταφέρει την έδρα της ομοσπονδίας στο Βελιγράδι έφερε θύελλα αντιδράσεων, μέχρι και… απόσχιση: Η κροατική ομοσπονδία συνέχισε να λειτουργεί αυτόνομα, με πάνω από 200 σωματεία από Κροατία, δυτική Βοσνία και Σλοβενία να διοργανώνουν δική τους λίγκα!
Η διαμάχη κράτησε έναν χρόνο, αλλά η στιγμή ήταν κομβική: Η ποδοσφαιρική ομάδα της Γιουγκοσλαβίας που φτιάχτηκε για να ταξιδέψει στο πρώτο Μουντιάλ της Ουρουγουάης το 1930 δεν είχε ούτε έναν Κροάτη παίκτη στις τάξεις της. Οι Κροάτες συνέχισαν να αποτελούν μαύρα πρόβατα για την ομοσπονδία, καθώς προφασίζονταν διάφορες δικαιολογίες για να αποφεύγουν τις κλήσεις.
Ο ναζισμός
Το 1939, κι ενώ η κατάσταση είχε κάπως εξομαλυνθεί, ήλθε η απόλυτη ρήξη. Η δημιουργία της αυτόνομης επαρχίας (banovina) της Κροατίας, που έγινε για να «βολευτεί» ο κροατικός εθνικισμός μέσα στο βασίλειο, έφερε τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα: Η κροατική ομοσπονδία αναβίωσε, έφτιαξε δική της εθνική ομάδα κι άρχισε, μάλιστα, να παίζει φιλικούς αγώνες.
Η πτώση της Γιουγκοσλαβίας στις ναζιστικές δυνάμεις έφερε την Κροατία σε φάση υπεροχής στην περιοχή. Το καθεστώς του Άντε Πάβελιτς, ασπαζόμενο πλήρως τον ναζισμό και υποστηριζόμενο από τις δυνάμεις κατοχής, βαρύνεται με εγκλήματα πολέμου, μέχρι και εθνοκαθάρσεις κατά του σέρβικου στοιχείου στην περιοχή της Κροατίας. Η εθνική ποδοσφαιρική ομάδα της Κροατίας, ως «ανεξάρτητο» κράτος πλέον, έγινε δεκτή στη ΦΙΦΑ τον Ιούλιο του 1941 και μέχρι το 1945 έπαιξε 14 επίσημα ματς, τρία εκ των οποίων με τη γερμανική εθνική ομάδα κι ένα με την φασιστική Ιταλία. Φυσικά, σε όλα ηττήθηκε.
Αναγνώριση της αντίστασης κατά των ναζιστών
Το 1945, όταν τα γερμανικά στρατεύματα αποχώρησαν από τη Γιουγκοσλαβία, ολόκληρη η χώρα βρέθηκε υπό το καθεστώς του Τίτο. Η κροατική ομοσπονδία διαλύθηκε, όπως διαλύθηκαν και τα σωματεία που πρωτοστάτησαν στην απόσχιση, όπως η Γκραντάνσκι και η Κονκόρντια του Ζάγκρεμπ. Το μόνο σωματείο που έμεινε ήταν η Χάιντουκ Σπλιτ, ως αναγνώριση στην αντίσταση της διοίκησής της και του κόσμου της κατά των ναζιστών.
Για 45 χρόνια (1945-90) η κροατική εθνική ομάδα υπήρχε μόνο σε εσωτερικές περιφερειακές διοργανώσεις, ανάλογες μ’ αυτές των αγώνων ανάμεσα στις τοπικές ενώσεις στην Ελλάδα. Η… υπερηφάνεια επανέρχεται στην ιστοσελίδα της κροατικής ομοσπονδίας το 1956, όταν μας πληροφορεί ότι η «εθνική νέων» Κροατίας κατέκτησε τον πρώτο της εσωτερικό τίτλο στο πρωτάθλημα εφήβων, όταν και νίκησε την «εθνική νέων» Σερβίας στον τελικό. Τίποτε άλλο.
Αργύρης Παγαρτάνης
(Δημοσιεύτηκε στη Live Sport της Πέμπτης, 19 Οκτωβρίου)
όταν Βρετανοί ναυτικοί οργάνωναν πρόχειρους αγώνες ποδοσφαίρου στις αποβάθρες των λιμανιών του Σπλιτ και της Ριέκα!
Κάπου εκεί, στις αρχές, σταματάει και η υπερηφάνεια. Για τα περισσότερα από τα 100 χρόνια αυτής της ιστορίας ούτε η ίδια η κροατική ομοσπονδία έχει τη διάθεση να δώσει περισσότερα στοιχεία. Η τραγική ιστορία της εθνικής Κροατίας κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μιας ομάδας που εκπροσωπούσε ένα κράτος-μαριονέτα του Χίτλερ, κρύβεται τεχνηέντως κάτω από το χαλάκι. Όπως και οι προηγούμενες προσπάθειες των Κροατών αθλητικών παραγόντων να δυναμιτίσουν την εθνική της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας.
Η Αυστροουγγρική αυτοκρατορία
Πράγματι, αυτόνομη κροατική ποδοσφαιρική ομοσπονδία υπάρχει από το 1912. Είχε προηγηθεί, τρία χρόνια πριν, η ίδρυση της Αθλητικής Ένωσης της Κροατίας. Τότε οι περιοχές που σήμερα αποτελούν το κύριο μέρος της Κροατίας βρίσκονταν υπό την μπότα της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας, όμως οι Αψβούργοι είχαν πολύ προοδευτικές απόψεις για τον αθλητισμό. Η Ουγγαρία είχε γίνει μέλος της ΦΙΦΑ ήδη από το 1907, η Βοημία (Τσεχία) από το 1908 και η Αυστρία, το μεγαλύτερο κομμάτι της αυτοκρατορίας, από το 1905.
Οι Κροάτες πρωτοστάτησαν στην εξάπλωση του ποδοσφαίρου στην περιοχή της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου οι γιουγκοσλαβικές χώρες ενώθηκαν στο Βασίλειο Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων, το προοίμιο της Γιουγκοσλαβίας. Η έδρα, όμως, της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας δεν μεταφέρθηκε στο Βελιγράδι και συνέχισε να λειτουργεί στο Ζάγκρεμπ. Το κροατικό προβάδισμα έγινε σεβαστό, αν και δημιουργήθηκαν ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες και στα άλλα κομμάτια της χώρας.
Θύελλα αντιδράσεων
Όλα αυτά μέχρι το 1929, όταν ο βασιλιάς Αλέξανδρος Α’ αποφάσισε να μετονομάσει τη χώρα σε Γιουγκοσλαβία και να ενδυναμώσει την κεντρική διοίκηση. Η απόφασή του να μεταφέρει την έδρα της ομοσπονδίας στο Βελιγράδι έφερε θύελλα αντιδράσεων, μέχρι και… απόσχιση: Η κροατική ομοσπονδία συνέχισε να λειτουργεί αυτόνομα, με πάνω από 200 σωματεία από Κροατία, δυτική Βοσνία και Σλοβενία να διοργανώνουν δική τους λίγκα!
Η διαμάχη κράτησε έναν χρόνο, αλλά η στιγμή ήταν κομβική: Η ποδοσφαιρική ομάδα της Γιουγκοσλαβίας που φτιάχτηκε για να ταξιδέψει στο πρώτο Μουντιάλ της Ουρουγουάης το 1930 δεν είχε ούτε έναν Κροάτη παίκτη στις τάξεις της. Οι Κροάτες συνέχισαν να αποτελούν μαύρα πρόβατα για την ομοσπονδία, καθώς προφασίζονταν διάφορες δικαιολογίες για να αποφεύγουν τις κλήσεις.
Ο ναζισμός
Το 1939, κι ενώ η κατάσταση είχε κάπως εξομαλυνθεί, ήλθε η απόλυτη ρήξη. Η δημιουργία της αυτόνομης επαρχίας (banovina) της Κροατίας, που έγινε για να «βολευτεί» ο κροατικός εθνικισμός μέσα στο βασίλειο, έφερε τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα: Η κροατική ομοσπονδία αναβίωσε, έφτιαξε δική της εθνική ομάδα κι άρχισε, μάλιστα, να παίζει φιλικούς αγώνες.
Η πτώση της Γιουγκοσλαβίας στις ναζιστικές δυνάμεις έφερε την Κροατία σε φάση υπεροχής στην περιοχή. Το καθεστώς του Άντε Πάβελιτς, ασπαζόμενο πλήρως τον ναζισμό και υποστηριζόμενο από τις δυνάμεις κατοχής, βαρύνεται με εγκλήματα πολέμου, μέχρι και εθνοκαθάρσεις κατά του σέρβικου στοιχείου στην περιοχή της Κροατίας. Η εθνική ποδοσφαιρική ομάδα της Κροατίας, ως «ανεξάρτητο» κράτος πλέον, έγινε δεκτή στη ΦΙΦΑ τον Ιούλιο του 1941 και μέχρι το 1945 έπαιξε 14 επίσημα ματς, τρία εκ των οποίων με τη γερμανική εθνική ομάδα κι ένα με την φασιστική Ιταλία. Φυσικά, σε όλα ηττήθηκε.
Αναγνώριση της αντίστασης κατά των ναζιστών
Το 1945, όταν τα γερμανικά στρατεύματα αποχώρησαν από τη Γιουγκοσλαβία, ολόκληρη η χώρα βρέθηκε υπό το καθεστώς του Τίτο. Η κροατική ομοσπονδία διαλύθηκε, όπως διαλύθηκαν και τα σωματεία που πρωτοστάτησαν στην απόσχιση, όπως η Γκραντάνσκι και η Κονκόρντια του Ζάγκρεμπ. Το μόνο σωματείο που έμεινε ήταν η Χάιντουκ Σπλιτ, ως αναγνώριση στην αντίσταση της διοίκησής της και του κόσμου της κατά των ναζιστών.
Για 45 χρόνια (1945-90) η κροατική εθνική ομάδα υπήρχε μόνο σε εσωτερικές περιφερειακές διοργανώσεις, ανάλογες μ’ αυτές των αγώνων ανάμεσα στις τοπικές ενώσεις στην Ελλάδα. Η… υπερηφάνεια επανέρχεται στην ιστοσελίδα της κροατικής ομοσπονδίας το 1956, όταν μας πληροφορεί ότι η «εθνική νέων» Κροατίας κατέκτησε τον πρώτο της εσωτερικό τίτλο στο πρωτάθλημα εφήβων, όταν και νίκησε την «εθνική νέων» Σερβίας στον τελικό. Τίποτε άλλο.
Αργύρης Παγαρτάνης
(Δημοσιεύτηκε στη Live Sport της Πέμπτης, 19 Οκτωβρίου)
Αποποίηση ευθύνης
Ο ιστότοπος είναι μια πλήρως αυτοματοποιημένη υπηρεσία συνάθροισης, ταξινόμησης και ανάρτησης συνοπτικών ειδήσεων και νέων από άλλους ελληνικούς ειδησεογραφικούς ιστότοπους, μέσω της τεχνολογίας RSS. Δεν αναλαμβάνουμε καμία ευθύνη για την επάρκεια, ποιότητα, πληρότητα ή ακρίβεια των ειδήσεων και των νέων που δημοσιεύονται. Δείτε περισσότερα στο τμήμα "Αποποίηση Ευθύνης" των Ορων Χρήσης.