Δεν είναι παράξενο να γίνεται ένα δημοψήφισμα και το τελευταίο που ενδιαφέρει πια να είναι το αποτέλεσμά του; Σήμερα οι περισσότεροι Καταλανοί θα προσπαθήσουν να πάνε σε όποια από τα 2.315 εκλογικά κέντρα βρουν ανοιχτά για να ψηφίσουν στο κρίσιμο (και αμφιλεγόμενο) δημοψήφισμα για το μέλλον της περιοχής τους, αν θα συνεχίσει να αποτελεί κομμάτι της Ισπανίας
ή θα γίνει ανεξάρτητη δημοκρατία. Η επίμονη άρνηση της Μαδρίτης, όμως, να αποδεχτεί ακόμα και την ύπαρξη της διαδικασίας, πόσο μάλλον το αποτέλεσμά της, δημιουργεί το απόλυτο μπέρδεμα.
Χωρίς αμφιβολία, η Δευτέρα θεωρείται πιο σημαντική μέρα για τις εξελίξεις από την Κυριακή. Το τι ακριβώς θα γίνει σήμερα δεν το γνωρίζει κανείς. Μόνο σκοτεινές υποθέσεις μπορούν να γίνουν. Όταν ο υπουργός ασφάλειας της Ισπανίας φωνάζει ότι το δημοψήφισμα δεν θα γίνει και απειλεί να κατεβάσει ως και το στρατό (!) στους δρόμους για να το αποτρέψει, το παιχνίδι μοιάζει χαμένο. Μπορεί όχι τόσο άμεσα, όσο οι Καταλανοί εθνικιστές θέλουν, αλλά οπωσδήποτε κάποια στιγμή στο μέλλον θα υπάρξει καταλανικό κράτος. Η ιστορία δείχνει ότι κανείς δεν έμεινε πιστός σε μία χώρα με το ζόρι.
Η ουσία, λοιπόν, δεν βρίσκεται στα νούμερα, αλλά στη διαχείριση. Τι νόημα θα έχουν, άλλωστε, τα νούμερα αν η ψηφοφορία διεξαχθεί στα μισά εκλογικά κέντρα; Το αποτέλεσμα θα είναι διαβλητό και από τις δύο πλευρές.
Τι επιδιώκει να πετύχει η κυβέρνηση της Μαδρίτης μ’ αυτή τη σκληρή στάση; Να δείξει ότι μπορεί να έχει τον έλεγχο της χώρας με όπλα τα αστυνομικά ρόπαλα, αν όχι τα στρατιωτικά πολυβόλα;
Και οι Καταλανοί πώς θα αντιδράσουν; Θα μείνουν στους λυγμούς για το υπέρτατο δημοκρατικό τους δικαίωμα που καταπατείται; Θα επιδιώξουν διεθνή στήριξη με ειρηνικά μέσα; Ή θα μπουν κι αυτοί σε διαδικασία πλήρους αντιπαράθεσης; Οι Καταλανοί εθνικιστές δεν ήταν ποτέ τόσο βίαιοι όσοι οι Βάσκοι, ωστόσο η ιστορία δείχνει ότι πάντα υπάρχουν «πρόθυμοι» για να αναλάβουν αυτό το ρόλο, ακόμα και στην «ενωμένη» Ευρώπη του 2017.
Το Κεμπέκ και η Σκωτία
Οι Ισπανοί είναι η τρίτη χώρα του «δυτικού» κόσμου, που έρχεται αντιμέτωπη με μια σημαντική περιοχή της, η οποία ζητάει ανεξαρτησία. Το αντιμετώπισε ο Καναδάς με το Κεμπέκ, όπου στο τελευταίο δημοψήφισμα (το 1995) το «όχι» επικράτησε με οριακότατο ποσοστό 50,58%, δηλαδή λιγότερες από 27.000 ψήφους σ’ ένα εκλογικό σώμα 5 εκατομμυρίων ψηφοφόρων. Πιο πρόσφατο το παράδειγμα της Σκωτίας, που επέλεξε το 2014 να μείνει στο Ηνωμένο Βασίλειο σε ποσοστό 55,30%. Και στις δύο περιπτώσεις η κεντρική κυβέρνηση δέχτηκε το δικαίωμα των ντόπιων να αποφασίσουν κι απλά ανέλαβε να τους πείσει, με τα λόγια και όχι με τα όπλα, ότι είναι καλύτερο να μείνουν στη χώρα τους παρά να την εγκαταλείψουν.
Στην Ισπανία ποιος να το κάνει; Ο αδύναμος Ραχόι, που βρίσκεται στον πρωθυπουργικό θώκο επειδή κάποιοι βουλευτές του Σοσιαλιστικού κόμματος αποφάσισαν να απέχουν από την ψηφοφορία ανάδειξής του στο αξίωμα αντί να τον καταψηφίσουν; Ο Ραχόι δεν μπορεί να πείσει ούτε τους δικούς του ψηφοφόρους. Κατηγορείται ακόμα κι απ’ αυτούς για αρτηριοσκληρωτική τακτική και καθόλου διπλωματία σε ένα κράτος που τη χρειάζεται περισσότερο από το καθετί. Θυμίζουμε, ο ισπανικός εθνικός ύμνος δεν έχει λόγια, επειδή παραπάνω από τους μισούς πολίτες της θα αρνούνταν να τον τραγουδήσουν στα καστιλιάνικα!
Το οικονομικό συμφέρον
Η Ισπανία μετά την πτώση της πολυετούς δικτατορίας του Φράνκο είχε ελεγχόμενες φυγόκεντρες δυνάμεις. Οι εθνικιστές διαφόρων ιδεολογιών, που ζητούν από αναγνώριση ως και ανεξαρτησία, ήταν πάντα παρόντες, αλλά ποτέ πλειοψηφικό ρεύμα, ακόμα και στη χώρα των Βάσκων. Αν αυτό έγινε στην Καταλονία, έγινε διότι μπήκε στη μέση και το οικονομικό συμφέρον.
Η Καταλονία πληρώνει στη Μαδρίτη περισσότερους φόρους απ’ όσα είναι τα κέρδη της. Δεν είναι μόνο η Βαρκελώνη, ένας από τους δημοφιλέστερους παγκόσμιους τουριστικούς προορισμούς. Υπάρχουν εργοστάσια, υπάρχει αγροτική παραγωγή, υπάρχει εμπόριο ακμάζον. Οι περισσότεροι υποστηρικτές της ανεξαρτησίας δεν αποφάσισαν μόνο για να προστατέψουν την ιδιαίτερη κουλτούρα τους και τη γλώσσα τους. Κάτι τέτοιο γίνεται τώρα, και με το παραπάνω. Απλά έχουν πειστεί ότι μια ανεξάρτητη Καταλονία θα είναι καλύτερη για τη ζωή τους και το πορτοφόλι τους μακροπρόθεσμα. Κι αυτό παρά τους φόβους για αυτόματη έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, σε περίπτωση επιτυχίας του δημοψηφίσματος.
Το ερώτημα που αφορά κι εμάς άμεσα είναι απλό: Πώς θα αντιδράσει η Ευρώπη την επόμενη ημέρα; Ως τώρα προσπάθησε να μείνει απ’ έξω, διαλαλώντας ότι πρόκειται για «εσωτερικό πρόβλημα» της Ισπανίας. Στην (απευκτέα, αλλά πιθανότατη) περίπτωση που δούμε βιαιότητες σήμερα, δεν μπορεί κανείς να κλείσει τα μάτια. Από τη στάση της Ε.Ε. θα κριθούν πολλά, όχι μόνο για την ουσία του καταλανικού δημοψηφίσματος, αλλά και για το πώς θα κληθεί να πορευτεί από τη Δευτέρα η βαθιά διχασμένη χώρα.
Αργύρης Παγαρτάνης
(Δημοσιεύεται στη Live Sport της Κυριακής, 1 Οκτωβρίου)
ή θα γίνει ανεξάρτητη δημοκρατία. Η επίμονη άρνηση της Μαδρίτης, όμως, να αποδεχτεί ακόμα και την ύπαρξη της διαδικασίας, πόσο μάλλον το αποτέλεσμά της, δημιουργεί το απόλυτο μπέρδεμα.
Χωρίς αμφιβολία, η Δευτέρα θεωρείται πιο σημαντική μέρα για τις εξελίξεις από την Κυριακή. Το τι ακριβώς θα γίνει σήμερα δεν το γνωρίζει κανείς. Μόνο σκοτεινές υποθέσεις μπορούν να γίνουν. Όταν ο υπουργός ασφάλειας της Ισπανίας φωνάζει ότι το δημοψήφισμα δεν θα γίνει και απειλεί να κατεβάσει ως και το στρατό (!) στους δρόμους για να το αποτρέψει, το παιχνίδι μοιάζει χαμένο. Μπορεί όχι τόσο άμεσα, όσο οι Καταλανοί εθνικιστές θέλουν, αλλά οπωσδήποτε κάποια στιγμή στο μέλλον θα υπάρξει καταλανικό κράτος. Η ιστορία δείχνει ότι κανείς δεν έμεινε πιστός σε μία χώρα με το ζόρι.
Η ουσία, λοιπόν, δεν βρίσκεται στα νούμερα, αλλά στη διαχείριση. Τι νόημα θα έχουν, άλλωστε, τα νούμερα αν η ψηφοφορία διεξαχθεί στα μισά εκλογικά κέντρα; Το αποτέλεσμα θα είναι διαβλητό και από τις δύο πλευρές.
Τι επιδιώκει να πετύχει η κυβέρνηση της Μαδρίτης μ’ αυτή τη σκληρή στάση; Να δείξει ότι μπορεί να έχει τον έλεγχο της χώρας με όπλα τα αστυνομικά ρόπαλα, αν όχι τα στρατιωτικά πολυβόλα;
Και οι Καταλανοί πώς θα αντιδράσουν; Θα μείνουν στους λυγμούς για το υπέρτατο δημοκρατικό τους δικαίωμα που καταπατείται; Θα επιδιώξουν διεθνή στήριξη με ειρηνικά μέσα; Ή θα μπουν κι αυτοί σε διαδικασία πλήρους αντιπαράθεσης; Οι Καταλανοί εθνικιστές δεν ήταν ποτέ τόσο βίαιοι όσοι οι Βάσκοι, ωστόσο η ιστορία δείχνει ότι πάντα υπάρχουν «πρόθυμοι» για να αναλάβουν αυτό το ρόλο, ακόμα και στην «ενωμένη» Ευρώπη του 2017.
Το Κεμπέκ και η Σκωτία
Οι Ισπανοί είναι η τρίτη χώρα του «δυτικού» κόσμου, που έρχεται αντιμέτωπη με μια σημαντική περιοχή της, η οποία ζητάει ανεξαρτησία. Το αντιμετώπισε ο Καναδάς με το Κεμπέκ, όπου στο τελευταίο δημοψήφισμα (το 1995) το «όχι» επικράτησε με οριακότατο ποσοστό 50,58%, δηλαδή λιγότερες από 27.000 ψήφους σ’ ένα εκλογικό σώμα 5 εκατομμυρίων ψηφοφόρων. Πιο πρόσφατο το παράδειγμα της Σκωτίας, που επέλεξε το 2014 να μείνει στο Ηνωμένο Βασίλειο σε ποσοστό 55,30%. Και στις δύο περιπτώσεις η κεντρική κυβέρνηση δέχτηκε το δικαίωμα των ντόπιων να αποφασίσουν κι απλά ανέλαβε να τους πείσει, με τα λόγια και όχι με τα όπλα, ότι είναι καλύτερο να μείνουν στη χώρα τους παρά να την εγκαταλείψουν.
Στην Ισπανία ποιος να το κάνει; Ο αδύναμος Ραχόι, που βρίσκεται στον πρωθυπουργικό θώκο επειδή κάποιοι βουλευτές του Σοσιαλιστικού κόμματος αποφάσισαν να απέχουν από την ψηφοφορία ανάδειξής του στο αξίωμα αντί να τον καταψηφίσουν; Ο Ραχόι δεν μπορεί να πείσει ούτε τους δικούς του ψηφοφόρους. Κατηγορείται ακόμα κι απ’ αυτούς για αρτηριοσκληρωτική τακτική και καθόλου διπλωματία σε ένα κράτος που τη χρειάζεται περισσότερο από το καθετί. Θυμίζουμε, ο ισπανικός εθνικός ύμνος δεν έχει λόγια, επειδή παραπάνω από τους μισούς πολίτες της θα αρνούνταν να τον τραγουδήσουν στα καστιλιάνικα!
Το οικονομικό συμφέρον
Η Ισπανία μετά την πτώση της πολυετούς δικτατορίας του Φράνκο είχε ελεγχόμενες φυγόκεντρες δυνάμεις. Οι εθνικιστές διαφόρων ιδεολογιών, που ζητούν από αναγνώριση ως και ανεξαρτησία, ήταν πάντα παρόντες, αλλά ποτέ πλειοψηφικό ρεύμα, ακόμα και στη χώρα των Βάσκων. Αν αυτό έγινε στην Καταλονία, έγινε διότι μπήκε στη μέση και το οικονομικό συμφέρον.
Η Καταλονία πληρώνει στη Μαδρίτη περισσότερους φόρους απ’ όσα είναι τα κέρδη της. Δεν είναι μόνο η Βαρκελώνη, ένας από τους δημοφιλέστερους παγκόσμιους τουριστικούς προορισμούς. Υπάρχουν εργοστάσια, υπάρχει αγροτική παραγωγή, υπάρχει εμπόριο ακμάζον. Οι περισσότεροι υποστηρικτές της ανεξαρτησίας δεν αποφάσισαν μόνο για να προστατέψουν την ιδιαίτερη κουλτούρα τους και τη γλώσσα τους. Κάτι τέτοιο γίνεται τώρα, και με το παραπάνω. Απλά έχουν πειστεί ότι μια ανεξάρτητη Καταλονία θα είναι καλύτερη για τη ζωή τους και το πορτοφόλι τους μακροπρόθεσμα. Κι αυτό παρά τους φόβους για αυτόματη έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, σε περίπτωση επιτυχίας του δημοψηφίσματος.
Το ερώτημα που αφορά κι εμάς άμεσα είναι απλό: Πώς θα αντιδράσει η Ευρώπη την επόμενη ημέρα; Ως τώρα προσπάθησε να μείνει απ’ έξω, διαλαλώντας ότι πρόκειται για «εσωτερικό πρόβλημα» της Ισπανίας. Στην (απευκτέα, αλλά πιθανότατη) περίπτωση που δούμε βιαιότητες σήμερα, δεν μπορεί κανείς να κλείσει τα μάτια. Από τη στάση της Ε.Ε. θα κριθούν πολλά, όχι μόνο για την ουσία του καταλανικού δημοψηφίσματος, αλλά και για το πώς θα κληθεί να πορευτεί από τη Δευτέρα η βαθιά διχασμένη χώρα.
Αργύρης Παγαρτάνης
(Δημοσιεύεται στη Live Sport της Κυριακής, 1 Οκτωβρίου)
Αποποίηση ευθύνης
Ο ιστότοπος είναι μια πλήρως αυτοματοποιημένη υπηρεσία συνάθροισης, ταξινόμησης και ανάρτησης συνοπτικών ειδήσεων και νέων από άλλους ελληνικούς ειδησεογραφικούς ιστότοπους, μέσω της τεχνολογίας RSS. Δεν αναλαμβάνουμε καμία ευθύνη για την επάρκεια, ποιότητα, πληρότητα ή ακρίβεια των ειδήσεων και των νέων που δημοσιεύονται. Δείτε περισσότερα στο τμήμα "Αποποίηση Ευθύνης" των Ορων Χρήσης.