ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΝΟΙΞΕΙ Ο ΑΣΚΟΣ ΤΟΥ ΑΙΟΛΟΥ - Η ΔΥΣΚΟΛΗ ΔΟΥΛΕΙΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ ΦΕΛΙΠΕ ΚΑΙ ΟΙ... ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΤΗΣ ΩΡΑΙΑΣ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΣ
Ο βασιλιάς Φελίπε της Ισπανίας δεν είναι συνηθισμένος στα διαγγέλματα. Σε μια από τις ελάχιστες συνεντεύξεις του, αρκετά χρόνια πριν ανέβει στο θρόνο, εκμυστηρεύθηκε ότι ο μοναδικός ρόλος που μπορεί να έχει
ένας μονάρχης στη σύγχρονη εποχή είναι να αποτελεί σύμβολο ενότητας για ένα κράτος. Όλοι αντιλαμβάνονται το άγχος και την πίεση που νιώθει ο 49χρονος βασιλιάς, την ώρα που η Ισπανία κινδυνεύει να του σκάσει στα χέρια και να περάσει στην ιστορία σαν ο μονάρχης που, κατά δήλωσή του, είχε μόνο μία δουλειά να κάνει, κι αυτή δεν την έκανε σωστά.
Η Αυτού Μεγαλειότης Φελίπε Χουάν Πάμπλο Αλφόνσο ντε Τόδος λος Σάντος ντε Μπορμπόνι Γκρέσια μίλησε στον ισπανικό λαό από την τηλεόραση. Η γυναίκα του, η εκθαμβωτική βασίλισσα Λετίσια, έχει τεράστια πείρα από τηλεόραση, ως μια από τις πιο προβεβλημένες παρουσιάστριες και ρεπόρτερ, πριν φυσικά σαγηνεύσει τον νυν βασιλιά. Ακόμα και οι συμβουλές που οπωσδήποτε του έδωσε δεν μπόρεσαν να κρύψουν την αμηχανία του, όταν μιλούσε για παράνομα δημοψηφίσματα και για προσπάθεια βίαιου ακρωτηριασμού της χώρας.
Το άρθρο 2 του συντάγματος της Ισπανίας εγγυάται μεν την «αδιαχώριστη ενότητα» του ισπανικού έθνους, την «κοινή και αδιαίρετη πατρίδα» όλων των Ισπανών. Αναγνωρίζει, όμως, και εγγυάται το δικαίωμα στην αυτοδιοίκηση των «εθνικοτήτων» και των «περιοχών», από τις οποίες αποτελείται. Τι ακριβώς σημαίνει «εθνικότητα» και «περιοχή» είναι ασαφές. Τόσο ασαφές, ώστε ο καθένας να του δίνει την ερμηνεία που θέλει.
Βάσκοι και Καταλανοί
Το να δει κάποιος το πρόβλημα της Καταλονίας ως μεμονωμένο, ή ακόμα και να το συνδέσει με τον (πολύ πιο βίαιο κατά τη διάρκεια της ιστορίας) βασκικό εθνικισμό εκεί κοντά, σαφώς δεν δίνει την όλη εικόνα.
Οι περισσότεροι που παρακολουθούν από απόσταση τις εξωτερικές ειδήσεις θεωρούν ότι πέρα από την Καταλονία και τη Χώρα των Βάσκων, όπου κι εκεί υπάρχει ακμάζων εθνικισμός (αν και όχι πλειοψηφικός), η υπόλοιπη χώρα είναι συμπαγής και ελεγχόμενη. Μέγα λάθος, που οδηγεί σε μέγα πονοκέφαλο τον Φελίπε, τον πρωθυπουργό Ραχόι και όσους εμπνεύστηκαν να σαπίσουν στο ξύλο όσους συμμετείχαν στο (αναμφισβήτητα παράνομο, με τη νομική έννοια) δημοψήφισμα.
Το ισπανικό κράτος αποτελείται από 17 «αυτόνομες κοινότητες». Αυτός ο διαχωρισμός κρύβει μια «διαφορετικότητα». Αλλού εμφανέστατη, αλλού υποβόσκουσα, αλλού υπνωτισμένη, αλλού ελάχιστη.
Στην Καταλονία και τη Χώρα των Βάσκων τα τοπικά εθνικιστικά κόμματα ελέγχουν τα κοινοβούλια. Καταλανοί, όμως, δεν υπάρχουν μόνο στην Καταλονία, ούτε Βάσκοι μόνο στη Χώρα των Βάσκων. Η καταλανική γλώσσα προστατεύεται από το νόμο τόσο στην γειτονική «κοινότητα της Βαλένθια», όσο και στις Βαλεαρίδες νήσους της Μεσογείου. Στις εκλογές του 2015 το περιφερειακό-εθνικιστικό κόμμα «Κομπρομίς» (Συμβιβασμός) της Βαλένθια πήρε την 3η θέση με 18% των ψήφων, με εντυπωσιακή αύξηση 11% σε σχέση με τις εκλογές του 2011. Στις Βαλεαρίδες το εθνικιστικό κόμμα «Πρόταση για τα νησιά», που ιδρύθηκε μόλις πριν λίγα χρόνια, πήρε 7,93% των ψήφων και τρεις βουλευτές.
«Ενωμένη χώρα των Βάσκων»
Στη Ναβάρα, την κοινότητα που συνορεύει με τη Χώρα των Βάσκων, οι εθνικιστές με βασκική καταγωγή ελέγχουν πάνω από 50% του κοινοβουλίου. Στις εκλογές του 2015 το μόνο κόμμα που αύξησε τη δύναμή του ήταν το «Εουσκάλ Χερία Μπιλντού», που σημαίνει «Ενωμένη Χώρα των Βάσκων», με 14,25% και οκτώ βουλευτές. Είναι προφανές το τι ζητάει…
Και δεν είναι μόνο αυτά. Στα Κανάρια νησιά του Ατλαντικού, απέναντι από την αφρικάνικη ακτή, το εθνικιστικό κόμμα «Συνασπισμός των Καναρίων» πήρε 18,25% των ψήφων στις τοπικές εκλογές του 2015 και έχει την σχετική πλειοψηφία με 18 βουλευτές. Αν προσθέσουμε και τις ψήφους των άλλων εθνικιστικών κομμάτων, η δύναμη ξεπερνάει το 35%.
Στη Γαλικία, το κομμάτι της Ισπανίας ακριβώς πάνω από την Πορτογαλία, το τοπικό «Γαλικιανό Εθνικιστικό Μπλοκ» είναι επί δεκαετίες παράγοντας στην τοπική βουλή. Παλαιότερα είχε σχεδόν 25% των ψήφων, τώρα έχει υποχωρήσει στο 10,11% (2015), ωστόσο και τα παραδοσιακά κόμματα (σοσιαλιστές, αριστεροί) κατεβαίνουν με μπόλικη τοπική χροιά, ώστε να προσελκύσουν ψηφοφόρους.
Η δύσκολη αποστολή
Στην Καντάμπρια, στο βορρά, το τοπικό «Περιφερειακό κόμμα της Καντάμπρια» πήρε 29% στις εκλογές του 2016 και ξεπέρασε τους σοσιαλιστές. Δίπλα, στην Αστούρια, το «Φόρουμ της Αστούριας» πήρε 24,8% στις εκλογές του 2012 και αναδείχτηκε δεύτερη δύναμη, πάνω από το Λαϊκό Κόμμα.
Αν σ’ όλα αυτά προσθέσουμε τις μικρές, αλλά υπαρκτές εθνικιστικές πολιτικές δυνάμεις που καταγράφονται σε άλλες «κοινότητες» (Αραγονία, Ανδαλουσία, Λεόν), καταλαβαίνει κανείς πόσο δύσκολη είναι η αποστολή του βασιλιά. Πώς αισθάνθηκαν όλοι αυτοί οι εθνικιστές με το ξύλο κατά των ομοϊδεατών τους; Σε ποιο βαθμό δυσαρεστήθηκαν; Πώς θα το δείξουν; Και πώς θα αντιδράσει το κεντρικό ισπανικό κράτος στη δική τους αντίδραση; Να, γιατί η Καταλονία θα μπορούσε να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου.
Αργύρης Παγαρτάνης
(Δημοσιεύθηκε στη Live Sport της Πέμπτης, 5 Οκτωβρίου)
Ο βασιλιάς Φελίπε της Ισπανίας δεν είναι συνηθισμένος στα διαγγέλματα. Σε μια από τις ελάχιστες συνεντεύξεις του, αρκετά χρόνια πριν ανέβει στο θρόνο, εκμυστηρεύθηκε ότι ο μοναδικός ρόλος που μπορεί να έχει
ένας μονάρχης στη σύγχρονη εποχή είναι να αποτελεί σύμβολο ενότητας για ένα κράτος. Όλοι αντιλαμβάνονται το άγχος και την πίεση που νιώθει ο 49χρονος βασιλιάς, την ώρα που η Ισπανία κινδυνεύει να του σκάσει στα χέρια και να περάσει στην ιστορία σαν ο μονάρχης που, κατά δήλωσή του, είχε μόνο μία δουλειά να κάνει, κι αυτή δεν την έκανε σωστά.
Η Αυτού Μεγαλειότης Φελίπε Χουάν Πάμπλο Αλφόνσο ντε Τόδος λος Σάντος ντε Μπορμπόνι Γκρέσια μίλησε στον ισπανικό λαό από την τηλεόραση. Η γυναίκα του, η εκθαμβωτική βασίλισσα Λετίσια, έχει τεράστια πείρα από τηλεόραση, ως μια από τις πιο προβεβλημένες παρουσιάστριες και ρεπόρτερ, πριν φυσικά σαγηνεύσει τον νυν βασιλιά. Ακόμα και οι συμβουλές που οπωσδήποτε του έδωσε δεν μπόρεσαν να κρύψουν την αμηχανία του, όταν μιλούσε για παράνομα δημοψηφίσματα και για προσπάθεια βίαιου ακρωτηριασμού της χώρας.
Το άρθρο 2 του συντάγματος της Ισπανίας εγγυάται μεν την «αδιαχώριστη ενότητα» του ισπανικού έθνους, την «κοινή και αδιαίρετη πατρίδα» όλων των Ισπανών. Αναγνωρίζει, όμως, και εγγυάται το δικαίωμα στην αυτοδιοίκηση των «εθνικοτήτων» και των «περιοχών», από τις οποίες αποτελείται. Τι ακριβώς σημαίνει «εθνικότητα» και «περιοχή» είναι ασαφές. Τόσο ασαφές, ώστε ο καθένας να του δίνει την ερμηνεία που θέλει.
Βάσκοι και Καταλανοί
Το να δει κάποιος το πρόβλημα της Καταλονίας ως μεμονωμένο, ή ακόμα και να το συνδέσει με τον (πολύ πιο βίαιο κατά τη διάρκεια της ιστορίας) βασκικό εθνικισμό εκεί κοντά, σαφώς δεν δίνει την όλη εικόνα.
Οι περισσότεροι που παρακολουθούν από απόσταση τις εξωτερικές ειδήσεις θεωρούν ότι πέρα από την Καταλονία και τη Χώρα των Βάσκων, όπου κι εκεί υπάρχει ακμάζων εθνικισμός (αν και όχι πλειοψηφικός), η υπόλοιπη χώρα είναι συμπαγής και ελεγχόμενη. Μέγα λάθος, που οδηγεί σε μέγα πονοκέφαλο τον Φελίπε, τον πρωθυπουργό Ραχόι και όσους εμπνεύστηκαν να σαπίσουν στο ξύλο όσους συμμετείχαν στο (αναμφισβήτητα παράνομο, με τη νομική έννοια) δημοψήφισμα.
Το ισπανικό κράτος αποτελείται από 17 «αυτόνομες κοινότητες». Αυτός ο διαχωρισμός κρύβει μια «διαφορετικότητα». Αλλού εμφανέστατη, αλλού υποβόσκουσα, αλλού υπνωτισμένη, αλλού ελάχιστη.
Στην Καταλονία και τη Χώρα των Βάσκων τα τοπικά εθνικιστικά κόμματα ελέγχουν τα κοινοβούλια. Καταλανοί, όμως, δεν υπάρχουν μόνο στην Καταλονία, ούτε Βάσκοι μόνο στη Χώρα των Βάσκων. Η καταλανική γλώσσα προστατεύεται από το νόμο τόσο στην γειτονική «κοινότητα της Βαλένθια», όσο και στις Βαλεαρίδες νήσους της Μεσογείου. Στις εκλογές του 2015 το περιφερειακό-εθνικιστικό κόμμα «Κομπρομίς» (Συμβιβασμός) της Βαλένθια πήρε την 3η θέση με 18% των ψήφων, με εντυπωσιακή αύξηση 11% σε σχέση με τις εκλογές του 2011. Στις Βαλεαρίδες το εθνικιστικό κόμμα «Πρόταση για τα νησιά», που ιδρύθηκε μόλις πριν λίγα χρόνια, πήρε 7,93% των ψήφων και τρεις βουλευτές.
«Ενωμένη χώρα των Βάσκων»
Στη Ναβάρα, την κοινότητα που συνορεύει με τη Χώρα των Βάσκων, οι εθνικιστές με βασκική καταγωγή ελέγχουν πάνω από 50% του κοινοβουλίου. Στις εκλογές του 2015 το μόνο κόμμα που αύξησε τη δύναμή του ήταν το «Εουσκάλ Χερία Μπιλντού», που σημαίνει «Ενωμένη Χώρα των Βάσκων», με 14,25% και οκτώ βουλευτές. Είναι προφανές το τι ζητάει…
Και δεν είναι μόνο αυτά. Στα Κανάρια νησιά του Ατλαντικού, απέναντι από την αφρικάνικη ακτή, το εθνικιστικό κόμμα «Συνασπισμός των Καναρίων» πήρε 18,25% των ψήφων στις τοπικές εκλογές του 2015 και έχει την σχετική πλειοψηφία με 18 βουλευτές. Αν προσθέσουμε και τις ψήφους των άλλων εθνικιστικών κομμάτων, η δύναμη ξεπερνάει το 35%.
Στη Γαλικία, το κομμάτι της Ισπανίας ακριβώς πάνω από την Πορτογαλία, το τοπικό «Γαλικιανό Εθνικιστικό Μπλοκ» είναι επί δεκαετίες παράγοντας στην τοπική βουλή. Παλαιότερα είχε σχεδόν 25% των ψήφων, τώρα έχει υποχωρήσει στο 10,11% (2015), ωστόσο και τα παραδοσιακά κόμματα (σοσιαλιστές, αριστεροί) κατεβαίνουν με μπόλικη τοπική χροιά, ώστε να προσελκύσουν ψηφοφόρους.
Η δύσκολη αποστολή
Στην Καντάμπρια, στο βορρά, το τοπικό «Περιφερειακό κόμμα της Καντάμπρια» πήρε 29% στις εκλογές του 2016 και ξεπέρασε τους σοσιαλιστές. Δίπλα, στην Αστούρια, το «Φόρουμ της Αστούριας» πήρε 24,8% στις εκλογές του 2012 και αναδείχτηκε δεύτερη δύναμη, πάνω από το Λαϊκό Κόμμα.
Αν σ’ όλα αυτά προσθέσουμε τις μικρές, αλλά υπαρκτές εθνικιστικές πολιτικές δυνάμεις που καταγράφονται σε άλλες «κοινότητες» (Αραγονία, Ανδαλουσία, Λεόν), καταλαβαίνει κανείς πόσο δύσκολη είναι η αποστολή του βασιλιά. Πώς αισθάνθηκαν όλοι αυτοί οι εθνικιστές με το ξύλο κατά των ομοϊδεατών τους; Σε ποιο βαθμό δυσαρεστήθηκαν; Πώς θα το δείξουν; Και πώς θα αντιδράσει το κεντρικό ισπανικό κράτος στη δική τους αντίδραση; Να, γιατί η Καταλονία θα μπορούσε να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου.
Αργύρης Παγαρτάνης
(Δημοσιεύθηκε στη Live Sport της Πέμπτης, 5 Οκτωβρίου)
Αποποίηση ευθύνης
Ο ιστότοπος είναι μια πλήρως αυτοματοποιημένη υπηρεσία συνάθροισης, ταξινόμησης και ανάρτησης συνοπτικών ειδήσεων και νέων από άλλους ελληνικούς ειδησεογραφικούς ιστότοπους, μέσω της τεχνολογίας RSS. Δεν αναλαμβάνουμε καμία ευθύνη για την επάρκεια, ποιότητα, πληρότητα ή ακρίβεια των ειδήσεων και των νέων που δημοσιεύονται. Δείτε περισσότερα στο τμήμα "Αποποίηση Ευθύνης" των Ορων Χρήσης.