«Αν μπορούσατε να επισκεφθείτε δέκα παιδικά δωμάτια στον Παναμά το 1990, θα βλέπατε σε έξι την αφίσα του Μαριάνο Ριβέρα, σε τρία αυτή του Ρολάντο Μπλάκμαν και σε ένα μόνο του Χούλιο Ντέλι Βαλντές. Στα δέκα παιδικά δωμάτια του 2020 θα βλέπουμε τουλάχιστον πέντε αφίσες του Ρομάν Τόρες. Αυτό θα πει να γράφεις ιστορία». Ο πρόεδρος της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας του Παναμά Πέδρο Τσαλούχα έδωσε την πραγματική διάσταση αυτού που πέτυχε η εθνική ομάδα της χώρας
τα ξημερώματα της περασμένης Τετάρτης. Η πρόκριση σε τελική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου για πρώτη φορά στην ιστορία της μπορεί να γίνει το όχημα της απαγκίστρωσης της χώρας από την αμερικάνικη αθλητική επιρροή και η ενσωμάτωσή της στην πλειοψηφία των χωρών της περιοχής, όπου το ποδόσφαιρο είναι ο αδιαφιλονίκητος βασιλιάς των σπορ.
Οι Παναμέζοι μπορεί να πανηγύρισαν με την ψυχή τους (και με επίσημη αργία, μετά από απόφαση του προέδρου της χώρας) την πρόκρισή τους στο μεγαλύτερο ποδοσφαιρικό ραντεβού, ωστόσο δεν μπορούν να αλλάξουν συνήθειες από τη μία στιγμή στην άλλη. Ο Μαριάνο Ριβέρα, ένας πραγματικός σταρ του παγκόσμιου μπέιζμπολ, λατρεύεται και θα λατρεύεται σαν θεός στο κράτος-γέφυρα, που δημιουργήθηκε για να ενώσει δύο από τις μεγαλύτερες θάλασσες του κόσμου. Με 13 παρουσίες σε Ολ Σταρ του MLB και πέντε φορές πρωταθλητής, κατέχει ακόμα τα ρεκόρ όλων των εποχών στις αποκρούσεις και τις συμμετοχές του αμερικάνικου επαγγελματικού πρωταθλήματος μπέιζμπολ.
Παίκτης σύμβολο
Ο Ρολάντο Μπλάκμαν, τον οποίο είχαμε την τιμή να τον δούμε και στη χώρα μας τη σεζόν 1994-95 με τη φανέλα της ΑΕΚ, είναι σύμβολο για το παναμέζικο μπάσκετ, ακόμα κι αν δεν φόρεσε ποτέ τη φανέλα της εθνικής της χώρας. Με τεράστια καριέρα στο ΝΒΑ (Ντάλας και Νέα Υόρκη), τέσσερις φορές Ολ Σταρ, ενσαρκώνει το «αμερικάνικο όνειρο» για πολλά παιδιά, που ονειρεύονται επαγγελματική αποκατάσταση με την πορτοκαλί μπάλα στα χέρια.
Το ποδόσφαιρο ήταν πάντα στη σκιά των δύο «αμερικάνικων» σπορ. Η αμερικάνικη επίδραση στον Παναμά ήταν τέτοια, που δεν άφηνε καν περιθώρια για παρεκκλίσεις. Η χώρα, άλλωστε, απέκτησε την ανεξαρτησία της από την Κολομβία το 1903 με… αμερικάνικο δάκτυλο. Όταν οι ΗΠΑ αποφάσισαν να δημιουργήσουν τη διώρυγα του Παναμά, να ενώσουν τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό ωκεανό εκεί κι όχι στη Νικαράγουα, σκέφτηκαν ότι θα ήταν καλύτερο να «διαπραγματευθούν» με μια τοπική αδύναμη κυβέρνηση κι όχι με την μεγάλη Κολομβία. Έτσι προέκυψε ο Παναμάς, μια χώρα ένθεν κακείθεν της διώρυγας, η οποία όμως για έναν αιώνα δεν είχε δικαιώματα πάνω στη διώρυγα!
Η συμφωνία για τη διώρυγα
Το 1903 η νεοσύστατη παναμέζικη κυβέρνηση υπέγραψε μια συμφωνία με τις ΗΠΑ, στην οποία τους παραχωρούσε μια λωρίδα γης μήκους 80 χιλιομέτρων και πλάτους μόλις δέκα, ακριβώς εκεί που θα δημιουργούνταν η διώρυγα, έναντι μάλλον ευτελούς τιμήματος. Η Ζώνη της Διώρυγας του Παναμά (Panama Canal Zone) λειτουργούσε έκτοτε σαν κράτος εν κράτει, με αμερικάνικο στρατό να ελέγχει τη διώρυγα και Αμερικάνους στην πλειοψηφία τους διοικητικούς υπαλλήλους.
Η επιρροή που άσκησε το ποδόσφαιρο στις άλλες χώρες της Κεντρικής Αμερικής, από το Μεξικό και κάτω, βρήκε τοίχο απροσπέλαστο στον Παναμά. Οι Αμερικάνοι έφεραν μαζί τους τα μπαστούνια και τα μπαλάκια του μπέιζμπολ και την πορτοκαλί μπάλα του μπάσκετ. Ακόμα και σήμερα, ο Παναμάς βρίσκεται στην 13η θέση της παγκόσμιας κατάταξης στο μπέιζμπολ και στην 44η θέση στο μπάσκετ, αλλά μόνο στην 60η στο ποδόσφαιρο, παρά τις απανωτές του επιτυχίες τα τελευταία χρόνια και την κορωνίδα τους, την πρόκριση στο Μουντιάλ της Ρωσίας.
Καμιά επαφή με Μουντιάλ...
Μέχρι το 1974 ο Παναμάς ούτε καν συμμετείχε σε προκριματικές φάσεις Μουντιάλ. Από το 1978 και μετά άλλοτε έχανε επαφή από την αρχή, άλλοτε το κυνηγούσε περισσότερο. Το 2014 έφτασε κοντά να διεκδικήσει την 4η θέση των μπαράζ (θα έπαιζε με τη Νέα Ζηλανδία), όμως γνώρισε μια οδυνηρή ήττα εντός έδρας από τις αδιάφορες ΗΠΑ (2-3, ενώ προηγούνταν με 2-1 ως το 90’!) και έμεινε εκτός.
Από το 2005 και μετά συμμετέχει ανελλιπώς στα Γκολντ Καπ (τα αντίστοιχα… Euro της περιοχής) και πάντα προκρίνεται τουλάχιστον στα προημιτελικά, μάλιστα δύο φορές (2005, 2013) έφτασε μέχρι και τον τελικό. Από το 2007 και μετά στις έξι διοργανώσεις του κυπέλλου της Κεντρικής Αμερικής μόνο μία φορά έμεινε εκτός τετράδας και το 2009 κατέκτησε την πρώτη θέση.
Τι δείχνει αυτή η άνοδος; Ότι το ποδόσφαιρο τείνει να κατακτήσει και μία από τις λίγες χώρες όπου δεν αντιμετωπίζεται ως «εκτός συναγωνισμού» στη δημοφιλία. Και με την επέκταση της τελικής φάσης στις 48 ομάδες από το Μουντιάλ του 2026, ο Παναμάς θα αρκεστεί απλά να κρατήσει το υπάρχον επίπεδο για να δίνει το «παρών» σε κάθε διοργάνωση.
Αργύρης Παγαρτάνης
(Δημοσιεύτηκε στη Live Sport της Κυριακής 15 Οκτωβρίου με τίτλο «Το ποδόσφαιρο κατακτά τον Παναμά»)
τα ξημερώματα της περασμένης Τετάρτης. Η πρόκριση σε τελική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου για πρώτη φορά στην ιστορία της μπορεί να γίνει το όχημα της απαγκίστρωσης της χώρας από την αμερικάνικη αθλητική επιρροή και η ενσωμάτωσή της στην πλειοψηφία των χωρών της περιοχής, όπου το ποδόσφαιρο είναι ο αδιαφιλονίκητος βασιλιάς των σπορ.
Οι Παναμέζοι μπορεί να πανηγύρισαν με την ψυχή τους (και με επίσημη αργία, μετά από απόφαση του προέδρου της χώρας) την πρόκρισή τους στο μεγαλύτερο ποδοσφαιρικό ραντεβού, ωστόσο δεν μπορούν να αλλάξουν συνήθειες από τη μία στιγμή στην άλλη. Ο Μαριάνο Ριβέρα, ένας πραγματικός σταρ του παγκόσμιου μπέιζμπολ, λατρεύεται και θα λατρεύεται σαν θεός στο κράτος-γέφυρα, που δημιουργήθηκε για να ενώσει δύο από τις μεγαλύτερες θάλασσες του κόσμου. Με 13 παρουσίες σε Ολ Σταρ του MLB και πέντε φορές πρωταθλητής, κατέχει ακόμα τα ρεκόρ όλων των εποχών στις αποκρούσεις και τις συμμετοχές του αμερικάνικου επαγγελματικού πρωταθλήματος μπέιζμπολ.
Παίκτης σύμβολο
Ο Ρολάντο Μπλάκμαν, τον οποίο είχαμε την τιμή να τον δούμε και στη χώρα μας τη σεζόν 1994-95 με τη φανέλα της ΑΕΚ, είναι σύμβολο για το παναμέζικο μπάσκετ, ακόμα κι αν δεν φόρεσε ποτέ τη φανέλα της εθνικής της χώρας. Με τεράστια καριέρα στο ΝΒΑ (Ντάλας και Νέα Υόρκη), τέσσερις φορές Ολ Σταρ, ενσαρκώνει το «αμερικάνικο όνειρο» για πολλά παιδιά, που ονειρεύονται επαγγελματική αποκατάσταση με την πορτοκαλί μπάλα στα χέρια.
Το ποδόσφαιρο ήταν πάντα στη σκιά των δύο «αμερικάνικων» σπορ. Η αμερικάνικη επίδραση στον Παναμά ήταν τέτοια, που δεν άφηνε καν περιθώρια για παρεκκλίσεις. Η χώρα, άλλωστε, απέκτησε την ανεξαρτησία της από την Κολομβία το 1903 με… αμερικάνικο δάκτυλο. Όταν οι ΗΠΑ αποφάσισαν να δημιουργήσουν τη διώρυγα του Παναμά, να ενώσουν τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό ωκεανό εκεί κι όχι στη Νικαράγουα, σκέφτηκαν ότι θα ήταν καλύτερο να «διαπραγματευθούν» με μια τοπική αδύναμη κυβέρνηση κι όχι με την μεγάλη Κολομβία. Έτσι προέκυψε ο Παναμάς, μια χώρα ένθεν κακείθεν της διώρυγας, η οποία όμως για έναν αιώνα δεν είχε δικαιώματα πάνω στη διώρυγα!
Η συμφωνία για τη διώρυγα
Το 1903 η νεοσύστατη παναμέζικη κυβέρνηση υπέγραψε μια συμφωνία με τις ΗΠΑ, στην οποία τους παραχωρούσε μια λωρίδα γης μήκους 80 χιλιομέτρων και πλάτους μόλις δέκα, ακριβώς εκεί που θα δημιουργούνταν η διώρυγα, έναντι μάλλον ευτελούς τιμήματος. Η Ζώνη της Διώρυγας του Παναμά (Panama Canal Zone) λειτουργούσε έκτοτε σαν κράτος εν κράτει, με αμερικάνικο στρατό να ελέγχει τη διώρυγα και Αμερικάνους στην πλειοψηφία τους διοικητικούς υπαλλήλους.
Η επιρροή που άσκησε το ποδόσφαιρο στις άλλες χώρες της Κεντρικής Αμερικής, από το Μεξικό και κάτω, βρήκε τοίχο απροσπέλαστο στον Παναμά. Οι Αμερικάνοι έφεραν μαζί τους τα μπαστούνια και τα μπαλάκια του μπέιζμπολ και την πορτοκαλί μπάλα του μπάσκετ. Ακόμα και σήμερα, ο Παναμάς βρίσκεται στην 13η θέση της παγκόσμιας κατάταξης στο μπέιζμπολ και στην 44η θέση στο μπάσκετ, αλλά μόνο στην 60η στο ποδόσφαιρο, παρά τις απανωτές του επιτυχίες τα τελευταία χρόνια και την κορωνίδα τους, την πρόκριση στο Μουντιάλ της Ρωσίας.
Καμιά επαφή με Μουντιάλ...
Μέχρι το 1974 ο Παναμάς ούτε καν συμμετείχε σε προκριματικές φάσεις Μουντιάλ. Από το 1978 και μετά άλλοτε έχανε επαφή από την αρχή, άλλοτε το κυνηγούσε περισσότερο. Το 2014 έφτασε κοντά να διεκδικήσει την 4η θέση των μπαράζ (θα έπαιζε με τη Νέα Ζηλανδία), όμως γνώρισε μια οδυνηρή ήττα εντός έδρας από τις αδιάφορες ΗΠΑ (2-3, ενώ προηγούνταν με 2-1 ως το 90’!) και έμεινε εκτός.
Από το 2005 και μετά συμμετέχει ανελλιπώς στα Γκολντ Καπ (τα αντίστοιχα… Euro της περιοχής) και πάντα προκρίνεται τουλάχιστον στα προημιτελικά, μάλιστα δύο φορές (2005, 2013) έφτασε μέχρι και τον τελικό. Από το 2007 και μετά στις έξι διοργανώσεις του κυπέλλου της Κεντρικής Αμερικής μόνο μία φορά έμεινε εκτός τετράδας και το 2009 κατέκτησε την πρώτη θέση.
Τι δείχνει αυτή η άνοδος; Ότι το ποδόσφαιρο τείνει να κατακτήσει και μία από τις λίγες χώρες όπου δεν αντιμετωπίζεται ως «εκτός συναγωνισμού» στη δημοφιλία. Και με την επέκταση της τελικής φάσης στις 48 ομάδες από το Μουντιάλ του 2026, ο Παναμάς θα αρκεστεί απλά να κρατήσει το υπάρχον επίπεδο για να δίνει το «παρών» σε κάθε διοργάνωση.
Αργύρης Παγαρτάνης
(Δημοσιεύτηκε στη Live Sport της Κυριακής 15 Οκτωβρίου με τίτλο «Το ποδόσφαιρο κατακτά τον Παναμά»)
Αποποίηση ευθύνης
Ο ιστότοπος είναι μια πλήρως αυτοματοποιημένη υπηρεσία συνάθροισης, ταξινόμησης και ανάρτησης συνοπτικών ειδήσεων και νέων από άλλους ελληνικούς ειδησεογραφικούς ιστότοπους, μέσω της τεχνολογίας RSS. Δεν αναλαμβάνουμε καμία ευθύνη για την επάρκεια, ποιότητα, πληρότητα ή ακρίβεια των ειδήσεων και των νέων που δημοσιεύονται. Δείτε περισσότερα στο τμήμα "Αποποίηση Ευθύνης" των Ορων Χρήσης.