...ΣΕ ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕ ΧΟΡΩΔΙΑ ΑΠΟ ΚΕΛΑΗΔΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΙΤΙΒΙΣΜΑΤΑ ΧΙΛΙΑΔΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ ΚΑΙ ΕΝΑ ΓΛΕΝΤΙ ΜΕ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΧΙΛΙΟΥΣ ΚΑΛΕΣΜΕΝΟΥΣ - ΔΕΙΤΕ ΤΑ ΕΙΚΟΣΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΚΑ ΚΛΙΚ
Οι γάμοι στην Κρήτη ξεχωρίζουν από τους άλλους γάμους –τουλάχιστον από εκείνους της Αθήνας. Έχουν πιο έντονο χρώμα και ιδιαίτερη προσήλωση στο τυπικό των παραδόσεων. Αλλά ο γάμος σε ένα φαράγγι της Κρήτης, μέσα
στη φύση, κάτω τεράστια δέντρα και πυκνή βλάστηση, ξεπερνάει κάθε γαμήλια φαντασία (ακόμα και αυτήν τού υπερχολιγουντιανού Mama mia) και είναι εμπειρία μνήμης. Οι φωτογραφίες που ακολουθούν στο τέλος αυτού του κειμένου δίνουν ελάχιστο μόνο μέρος της αίσθησης ενός γάμου στο ύπαιθρο, σε ένα εκκλησάκι-μικρογραφία, χωρίς ηλεκτρισμό, δίχως βατό δρόμο για την προσέγγισή του, μέσα σε κελαηδήματα χιλιάδων πουλιών –όπως αυτά που λειτούργησαν σαν χορωδία στη στέψη του Δημήτρη και της Μαργαρίτας.
Ο γάμος στην Κρήτη αποτελεί ύψιστο κοινωνικό γεγονός. Το κάλεσμα είναι ανοικτό, με και χωρίς προσκλητήριο. Η πρόσκληση, πέρα από τον γνωστό έντυπο τρόπο, έρχεται και με αγγελία στον τοπικό Τύπο. Όχι μικρή μονόστηλη αγγελία μερικών εκατοστών, όπως στις αθηναϊκές εφημερίδες, αλλά με αγγελτήριο μεγάλο, δίστηλο και με αρκετά εκατοστά ύψος. Δημοσιεύεται καθημερινά, για πολλές ημέρες, μπορεί και δέκα ή δέκα πέντε, και προσκαλεί το άπαν σύμπαν της τοπικής κοινωνίας. Όλος αυτός ο κόσμος δεν πάει απαραιτήτως στην εκκλησία αλλά απευθείας στο κέντρο, όπως συμβαίνει με το μεγαλύτερο ποσοστό των παρευρισκομένων.
Με αυτό το δεδομένο οι οικογένειες του γαμπρού και της νύφης δεν μπορούν να ξέρουν πόσοι από το ανοικτό κάλεσμα γνωστών, φίλων, γειτόνων και συντοπιτών θα παρευρεθούν. Μπορεί και χίλιοι, ενδεχομένως και πάνω από χίλιοι –ανάλογα με την κοινωνικότητα των οικογενειών, την αποδοχή τους, αλλά και με τη συμμετοχή τους σε προηγούμενους γάμους. Δηλαδή αν πας σε πολλούς, πολλοί θα έρθουν και στις δικές σου χαρές για να σε τιμήσουν. Αυτό στην πράξη μεταφράζεται σε πλούσια «χαρίσματα», δηλαδή σε χρηματικά δώρα που τις περισσότερες φορές υπερκαλύπτουν τα έξοδα της δεξίωσης. Οι γάμοι με χίλια και πάνω άτομα χαρακτηρίζονται «μεγάλοι», οι άλλοι με τετρακόσια ή πεντακόσια είναι «μικροί» ή «μέτριοι».
Στην ανοικτή πρόσκληση μετέχουν οι κουμπάροι καθώς καλούν όσους και όποιους θέλουν. Οι καλεσμένοι τους (που φτάνουν στους εκατό, στους διακόσιους ή στους τριακόσιους) συγκεντρώνονται έξω από την αίθουσα και εισέρχονται όλοι μαζί, σαν ομάδα, τραγουδώντας ριζίτικα. Η είσοδος είναι αργή, βήμα-βήμα, και με συνεχείς στάσεις. Γι αυτό όλη η διαδικασία διαρκεί πολύ, ίσως και πάνω από μισή ώρα και ανάλογα με τον αριθμό των καλεσμένων των κουμπάρων.
Στις δεξιώσεις τα φαγητά είναι άφθονα, τόσο που το μεσημέρι μετά το μπάνιο στη θάλασσα, η σερβιτόρος της ταβέρνας με το έξυπνο μουτράκι είπε συνωμοτικά σε μια αθηναϊκή παρέα που θα πήγαινε σε γαμήλιο γλέντι, «εγώ στη θέση σας δεν θα έτρωγα τίποτα για μεσημεριανό αλλά θα είχα αρχίσει από τώρα τις σόδες».
Το σερβίρισμα έχει ρυθμό, έχει και ταχύτητα. Έρχονται με κατάφορτα τρέιλερ κρέατα σε παραλλαγές (ψητό, τσιγαριαστό, βραστό, φούρνου), καλτσούνια με μυζήθρα, καλτσούνια με χόρτο, καλτσούνια ανάμικτα με μυζήθρα και χόρτο, μπουρέκια, τυριά, μέλια (που γαρνίρουν άλλα τυριά), σαλάτες, γαμοπίλαφα σε γαβάθες που καταφθάνουν ζεστές, τις παίρνουν πίσω πριν αδειάσουν και πριν κρυώσουν, για να έρθουν άλλες γεμάτες και αχνιστές. Γιατί στις γαμήλιες κρητικές δεξιώσεις δεν φτάνει να γεμίσει ασφυκτικά το στομάχι, πρέπει πρώτα απ' όλα και πάνω από όλα να χορτάσει το μάτι και οι καλεσμένοι να φύγουν με αίσθημα απόλυτης πληρότητας και πλήρους κορεσμού στην κοιλιά, στην ψυχή και στο βλέμμα. Γι αυτό, οι πιατέλες με τα κρέατα, τα ορεκτικά και οτιδήποτε άλλο, κάνουν παρέλαση στα τραπέζια. Μένουν για λίγο και πριν φαγωθεί το μεγαλύτερο μέρος αποσύρονται και έρχονται άλλες που αργότερα αντικαθίστανται σχεδόν ή απολύτως ανέγγιχτες! Πολλοί καλεσμένοι φεύγουν νωρίς, πριν έρθουν όλα τα πιάτα, έχοντας την κατανόηση από τους νεόνυμφους και τις οικογένειές τους γιατί ο λόγος της πρώιμης αναχώρησης είναι σοβαρός: πρέπει να παραστούν και σε άλλον ή σε άλλους γάμους που γίνονται την ίδια ημέρα.
Οι χοροί κυλάνε σχεδόν τελετουργικά. Η νύφη χορεύει χωριστά με συγγενείς, κουμπάρους, φίλες. Το ίδιο ο γαμπρός, οι γονείς, τα αδέρφια του γαμπρού και της νύφης. Όλα εν σειρά, όλα πάνω σε πατροπαράδοτο πλάνο. Με γλέντι μέχρι κορεσμού κι αυτό. Κορεσμού των αισθήσεων μετά τον κορεσμό από κρέας ενός ολοκλήρου κοπαδιού.
Ακολουθήστε το μπλογκ στο facebook και κάνετε like, αν σας αρέσειΟι γάμοι στην Κρήτη ξεχωρίζουν από τους άλλους γάμους –τουλάχιστον από εκείνους της Αθήνας. Έχουν πιο έντονο χρώμα και ιδιαίτερη προσήλωση στο τυπικό των παραδόσεων. Αλλά ο γάμος σε ένα φαράγγι της Κρήτης, μέσα
στη φύση, κάτω τεράστια δέντρα και πυκνή βλάστηση, ξεπερνάει κάθε γαμήλια φαντασία (ακόμα και αυτήν τού υπερχολιγουντιανού Mama mia) και είναι εμπειρία μνήμης. Οι φωτογραφίες που ακολουθούν στο τέλος αυτού του κειμένου δίνουν ελάχιστο μόνο μέρος της αίσθησης ενός γάμου στο ύπαιθρο, σε ένα εκκλησάκι-μικρογραφία, χωρίς ηλεκτρισμό, δίχως βατό δρόμο για την προσέγγισή του, μέσα σε κελαηδήματα χιλιάδων πουλιών –όπως αυτά που λειτούργησαν σαν χορωδία στη στέψη του Δημήτρη και της Μαργαρίτας.
Ο γάμος στην Κρήτη αποτελεί ύψιστο κοινωνικό γεγονός. Το κάλεσμα είναι ανοικτό, με και χωρίς προσκλητήριο. Η πρόσκληση, πέρα από τον γνωστό έντυπο τρόπο, έρχεται και με αγγελία στον τοπικό Τύπο. Όχι μικρή μονόστηλη αγγελία μερικών εκατοστών, όπως στις αθηναϊκές εφημερίδες, αλλά με αγγελτήριο μεγάλο, δίστηλο και με αρκετά εκατοστά ύψος. Δημοσιεύεται καθημερινά, για πολλές ημέρες, μπορεί και δέκα ή δέκα πέντε, και προσκαλεί το άπαν σύμπαν της τοπικής κοινωνίας. Όλος αυτός ο κόσμος δεν πάει απαραιτήτως στην εκκλησία αλλά απευθείας στο κέντρο, όπως συμβαίνει με το μεγαλύτερο ποσοστό των παρευρισκομένων.
Με αυτό το δεδομένο οι οικογένειες του γαμπρού και της νύφης δεν μπορούν να ξέρουν πόσοι από το ανοικτό κάλεσμα γνωστών, φίλων, γειτόνων και συντοπιτών θα παρευρεθούν. Μπορεί και χίλιοι, ενδεχομένως και πάνω από χίλιοι –ανάλογα με την κοινωνικότητα των οικογενειών, την αποδοχή τους, αλλά και με τη συμμετοχή τους σε προηγούμενους γάμους. Δηλαδή αν πας σε πολλούς, πολλοί θα έρθουν και στις δικές σου χαρές για να σε τιμήσουν. Αυτό στην πράξη μεταφράζεται σε πλούσια «χαρίσματα», δηλαδή σε χρηματικά δώρα που τις περισσότερες φορές υπερκαλύπτουν τα έξοδα της δεξίωσης. Οι γάμοι με χίλια και πάνω άτομα χαρακτηρίζονται «μεγάλοι», οι άλλοι με τετρακόσια ή πεντακόσια είναι «μικροί» ή «μέτριοι».
Στην ανοικτή πρόσκληση μετέχουν οι κουμπάροι καθώς καλούν όσους και όποιους θέλουν. Οι καλεσμένοι τους (που φτάνουν στους εκατό, στους διακόσιους ή στους τριακόσιους) συγκεντρώνονται έξω από την αίθουσα και εισέρχονται όλοι μαζί, σαν ομάδα, τραγουδώντας ριζίτικα. Η είσοδος είναι αργή, βήμα-βήμα, και με συνεχείς στάσεις. Γι αυτό όλη η διαδικασία διαρκεί πολύ, ίσως και πάνω από μισή ώρα και ανάλογα με τον αριθμό των καλεσμένων των κουμπάρων.
Στις δεξιώσεις τα φαγητά είναι άφθονα, τόσο που το μεσημέρι μετά το μπάνιο στη θάλασσα, η σερβιτόρος της ταβέρνας με το έξυπνο μουτράκι είπε συνωμοτικά σε μια αθηναϊκή παρέα που θα πήγαινε σε γαμήλιο γλέντι, «εγώ στη θέση σας δεν θα έτρωγα τίποτα για μεσημεριανό αλλά θα είχα αρχίσει από τώρα τις σόδες».
Το σερβίρισμα έχει ρυθμό, έχει και ταχύτητα. Έρχονται με κατάφορτα τρέιλερ κρέατα σε παραλλαγές (ψητό, τσιγαριαστό, βραστό, φούρνου), καλτσούνια με μυζήθρα, καλτσούνια με χόρτο, καλτσούνια ανάμικτα με μυζήθρα και χόρτο, μπουρέκια, τυριά, μέλια (που γαρνίρουν άλλα τυριά), σαλάτες, γαμοπίλαφα σε γαβάθες που καταφθάνουν ζεστές, τις παίρνουν πίσω πριν αδειάσουν και πριν κρυώσουν, για να έρθουν άλλες γεμάτες και αχνιστές. Γιατί στις γαμήλιες κρητικές δεξιώσεις δεν φτάνει να γεμίσει ασφυκτικά το στομάχι, πρέπει πρώτα απ' όλα και πάνω από όλα να χορτάσει το μάτι και οι καλεσμένοι να φύγουν με αίσθημα απόλυτης πληρότητας και πλήρους κορεσμού στην κοιλιά, στην ψυχή και στο βλέμμα. Γι αυτό, οι πιατέλες με τα κρέατα, τα ορεκτικά και οτιδήποτε άλλο, κάνουν παρέλαση στα τραπέζια. Μένουν για λίγο και πριν φαγωθεί το μεγαλύτερο μέρος αποσύρονται και έρχονται άλλες που αργότερα αντικαθίστανται σχεδόν ή απολύτως ανέγγιχτες! Πολλοί καλεσμένοι φεύγουν νωρίς, πριν έρθουν όλα τα πιάτα, έχοντας την κατανόηση από τους νεόνυμφους και τις οικογένειές τους γιατί ο λόγος της πρώιμης αναχώρησης είναι σοβαρός: πρέπει να παραστούν και σε άλλον ή σε άλλους γάμους που γίνονται την ίδια ημέρα.
Οι χοροί κυλάνε σχεδόν τελετουργικά. Η νύφη χορεύει χωριστά με συγγενείς, κουμπάρους, φίλες. Το ίδιο ο γαμπρός, οι γονείς, τα αδέρφια του γαμπρού και της νύφης. Όλα εν σειρά, όλα πάνω σε πατροπαράδοτο πλάνο. Με γλέντι μέχρι κορεσμού κι αυτό. Κορεσμού των αισθήσεων μετά τον κορεσμό από κρέας ενός ολοκλήρου κοπαδιού.
Στο σπίτι πριν από τον γάμο. Ένα μεσημεριανό τραπέζι για προθέρμανση. |
Πρόβα νυφικού (ή πρόβες νυφικών), αλλά μερικά χρόνια πριν από την ώρα τους |
Γαμπροί (σε μικρογραφία) εν αναμονή |
Αναμονή στο σπίτι: όταν τα καθίσματα γεμίζουν η μάντρα γίνεται βολικό καθιστικό |
Έρχεται για να πάρει τη νύφη (Βόλβο: τι καλύτερο για διαδρομή στο φαράγγι;) |
Ένα κομμάτι του δρόμου (στην... ηπιότερη εκδοχή του) |
Καλωσόρισμα |
Η είσοδος με επικεφαλής τους λυράρηδες |
Παρανυφάκια εν σειρά |
Η μικρή εκκλησία κάτω από τον βράχο |
Άνεση πριν από την τελετή με χαμόγελο της ευτυχίας |
Παρανυφάκι στην αγκαλιά |
Όλα έτοιμα, αρχίζουμε... |
Βέρες στο βάθος του φαραγγιού |
Με φόντο πολλά στρέμματα πράσινου |
Υπομονετικά στην ουρά για τον χαιρετισμό του ζεύγους και για τα «χαρίσματα» |
Η είσοδος τον κουμπάρων και των καλεσμένων τους το κέντρο. Ακολουθούν άλλοι... τρακόσιοι! |
Το πεντοζάλι δεν κοιτάει ηλικία (1) - Ατυχής τεχνικά λήψη, αλλά ενδεικτική |
Το πεντοζάλι δεν κοιτάει ηλικία (2) - Δεύτερη ατυχής τεχνικά λήψη |
Αποποίηση ευθύνης
Ο ιστότοπος είναι μια πλήρως αυτοματοποιημένη υπηρεσία συνάθροισης, ταξινόμησης και ανάρτησης συνοπτικών ειδήσεων και νέων από άλλους ελληνικούς ειδησεογραφικούς ιστότοπους, μέσω της τεχνολογίας RSS. Δεν αναλαμβάνουμε καμία ευθύνη για την επάρκεια, ποιότητα, πληρότητα ή ακρίβεια των ειδήσεων και των νέων που δημοσιεύονται. Δείτε περισσότερα στο τμήμα "Αποποίηση Ευθύνης" των Ορων Χρήσης.