Τα Νέα περιγράφουν το βασιλικό πραξικόπημα λεπτό προς λεπτό
Η Λογοτεχνία έχει απεικονίσει τα Ιουλιανά όχι μόνο με την καταγραφή των γεγονότων, αλλά με σκιαγράφηση χαρακτήρων της εποχής, ανθρώπινων σχέσεων, αγώνων και αγωνίας των ηρώων. Η Χαμένη Άνοιξη του Στρατή Τσίρκα ζωντανεύει την εποχή. Ιστορία και μυθοπλασία μαζί. Αλλά τούτες τις ημέρες που η μνήμη στροβιλίζεται, χρειαζόμαστε κάτι πιο χειροπιαστό. Κάτι που να περιγράφει τις δραματικές εξελίξεις του 1965 σαν να έγιναν τώρα. Και αυτό το κάνει η δημοσιογραφία. Το βρίσκουμε στην πολύτιμη έκδοση του ΔΟΛ για τα 75 χρόνια των Νέων (134 ιλουστρασιόν σελίδες), που κυκλοφόρησε ως ένθετο με την εφημερίδα στα μέσα της πρώτης δεκαετίας του αιώνα. Στη σελίδα 57 βρίσκουμε το πρωτοσέλιδο της Παρασκευής, 16 Ιουλίου 1965. Τα γεγονότα της προηγούμενης ημέρας, που ήταν η κατάληξη των όσων εξυφάνθηκαν για την ανατροπή μιας κυβέρνησης με τεράστια λαϊκή αποδοχή, διαβάζονται σαν να έγιναν χθες.
Αντιγράφουμε από τα πολύ μικρά γράμματα της σελίδας (μικρά λόγω της αναγκαστικής σμίκρυνσης για να χωρέσει σε σχήμα
περιοδικού) το χρονικό για την «Αδέξια σκηνοθετημένη συνωμοσία». Προφανέστατα η περιγραφή των γεγονότων την ώρα της εξέλιξής τους συντασσόταν βιαστικά και τα χειρόγραφα στέλνονταν κομματιαστά στο τυπογραφείο (πολύ σύνηθες τότε), γι’ αυτό και δεν υπάρχει ενιαίο ύφος –ακόμα και ούτε ενιαία ορθογραφία (άλλοτε ο Πρωθυπουργός με κεφαλαία, άλλοτε με πεζά κ.λπ). Από το κείμενο βγαίνει αγανάκτηση μέσα από χαρακτηρισμούς για «προδότες», «συνωμότες», «ανδρείκελα» και άλλα. Και μαζί υπάρχει περιγραφή από εικόνες έντασης και... κωμωδίας, με τον πρώτο υποψήφιο πρωθυπουργό, τον Νόβα, να περιφέρεται έξω από τα ανάκτορα ντυμένος με φράκο, έτοιμος να ορκιστεί, ενώ στην «αίθουσα του θρόνου» ήταν σε εξέλιξη η τελική σκηνή της ρήξης Κωνσταντίνου και Γ. Παπανδρέου.Είναι ένα «ζεστό», σαν επίκαιρο, κείμενο που το αντιγράψαμε με πολλή προσπάθεια λόγω του ελάχιστου μεγέθους των γραμμάτων. Ήταν κάτι σαν διαδικτυακή ανάρτηση που υπόκειται σε διαρκή update.
Βασικός τίτλος στο πρωτοσέλιδο της 16ς Ιουλίου 1965 ήταν «Καταρρέει η νόθος Κυβέρνηση των ανδρεικέλων της Αυλής». Στον υπέρτιτλο έγραφε «Μετά το ‘‘φαιδρό πραξικόπημα’’ των κύκλων της ανωμαλίας» και στον υπότιτλο «Ο προδότης πρωθυπουργός Νόβας δεν βρίσκει συνενόχους στην Ε.Κ.» Στο χρονικό που ακολουθεί διατηρούμε την ορθογραφία του κειμένου:
**
¤ Το «φαιδρό πραξικόπημα» που συνετελέσθη εις βάρος της λαοπροβλήτου Κυβερνήσεως με την συνεργασία Ανακτόρων και ομάδος προδοτών της Ενώσεως Κέντρου διήρκεσε επί δέκα μόνον λεπτά. Όσο χρειάστηκε για να αποχωρήση ο ηγέτης της Δημοκρατικής Κυβερνήσεως κ. Γεώργιος Παπανδρέου από τα Ανάκτορα. Το χρονικό της χθεσινής πρωτοφανούς συνωμοσίας έχει ως εξής:
Χθες στις 7:00 μ.μ. όπως είχε προγραμματισθή, ανήλθε ο κ. Γ. Παπανδρέου στα Ανάκτορα, σταθερά αποφασισμένος να μην φθάσει σε ρήξη, αλλά και να μη δεχθή συνδιαλλαγή η οποία θα απέληγε σε εξευτελισμό της Δημοκρατίας. Η ακρόαση κράτησε 10 λεπτά. Ο Βασιλεύς εμφανίστηκε άκαμπτος. Ο κ. Γ. Παπανδρέου αντελήφθη τις προθέσεις του και ανακοίνωσε ότι θα απέστελλε την επόμενη την παραίτησή του. Ο Βασιλεύς απήντησε ότι του αρκεί η προφορική παραίτηση. Ο κ. Γ. Παπανδρέου τότε κίνησε με ηρεμίαν την κεφαλή του διαβλέπων την οδό στην οποία παρασύρεται ο νέος Βασιλεύς. Παρατήρησε δε με μελαγχολία: «Καταλαβαίνω τι έχετε κατά νουν Μεγαλειότατε».
Ώρα 7.10: Ο αρχηγός της λαοπροβλήτου Κυβερνήσεως αναχωρεί από τα Ανάκτορα γινόμενος και πάλι δεκτός με ουρανομήκεις επευφημίες του πλήθους που ανέμενε έξω από αυτά.
Ώρα 7.56: Όλα ήσαν προγραμματισμένα και καλώς προσχεδιασμένα. Ο Πρόεδρος της Βουλής κ. Νόβας, που από τις 7:00 μ.μ. περιεφέρετο με φράκο έξω από τα Ανάκτορα εντός αυτοκινήτου εν αναμονή της εξόδου του κυρίου Παπανδρέου, έγινε δεκτός από τον βασιλέα στις 7:50 μ.μ. Εδώ πρέπει να σημειωθή ότι λίγο πριν γίνει η συνάντηση Βασιλέως – Παπανδρέου, ανήλθε στα Ανάκτορα ο συνταγματικός σύμβουλος του Βασιλέως καθηγητής Πανεπιστημίου κ. Σγουρίτσας.
Ώρα 8:00 μ.μ: Από το Γραφείο Τύπου του Πρωθυπουργού κ. Γ. Παπανδρέου δίδεται σε δημοσίευση η παρακάτω ολιγόλεξη δήλωσή του: «Επήλθε διαφωνία. Αύριο θα υποβάλω την παραίτηση της Κυβερνήσεως και θα προβώ εις ανακοινώσεις».
Επανερχόμεθα στα ανάκτορα. Ώρα 8.12. Καταφτάνει ο ναύαρχος κ. Τούμπας και μετά από πέντε λεπτά ο κ. Στ. Κωστόπουλος. Ώρα 8.25 προσέρχεται ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Χρυσόστομος και επακολουθεί ορκωμοσία των κ.κ. Νόβα ως πρωθυπουργού, του κ. Κωστόπουλου ως υπουργού Εθνικής Αμύνης και προσωρινώς ως υπουργού Εξωτερικών και Ι. Τούμπα ως υπουργού Δημόσιας Τάξεως.
Ώρα 8:55 μ.μ. ο νέος πρωθυπουργός συνοδευόμενος από τους δύο υπουργούς του εξέρχεται από τα Ανάκτορα και αρκείται σε ανακοίνωση προς τους αναμένοντες δημοσιογράφους λακωνικά το γεγονός της ορκωμοσίας και κατευθύνεται στο Πολιτικό Γραφείο όπου τον αναμένουν οι συνεργοί της Συνωμοσίας κ.κ. Μητσοτάκης, Παπασπύρου, Μπακατσέλος και Αλμπάνης. Επίσης αναμένουν εκ των 170 βουλευτών της Ε.Κ. οι κ.κ. Κίνας, Κωστής, Πιτούλης, Μπαρότσης, Λύρας και Σεργάκης. Η ατμόσφαιρα είναι βαριά. Ο νέος πρωθυπουργός και οι δύο υπουργοί του δέχονται κατηφείς πένθιμα συγχαρητήρια. Και αρχίζει η συνεργασία για τη διατύπωση του «διαγγέλματος» του νέου πρωθυπουργού.
Εν τω μεταξύ το Καστρί κατακλύζεται από πλήθη κόσμου που αποθεώνει τον κ. Γ. Παπανδρέου. Στην κατοικία του κ. αρχηγού της Ενώσεως Κέντρου καταφθάνουν οι πρώην υπουργοί της Κυβερνήσεως και το σύνολο των βουλευτών του κόμματος.
Ο κ. Γ. Παπανδρέου εκθέτει στα μέλη του Κόμματός του όσα ελέχθησαν μεταξύ αυτού και του Βασιλέως. Ανέφερε μάλιστα και χαρακτηριστικά σημεία του διαλόγου του με τον Ρυθμιστή του Πολιτεύματος. Επέμεινα –τονίζει ο κύριος Παπανδρέου– όπως εκ του Πολιτεύματος έχω δικαίωμα, να αναλάβω αυτοπροσώπως την διεύθυνση του υπουργείου Αμύνης. Ο Βασιλεύς αρνείται, και κατόπιν τούτου διαπιστώνεται πλήρης διαφωνία. Λέγω τότε προς τον Βασιλέα: «Μεγαλειότατε αύριο θα υποβάλω την παραίτησή μου». Βασιλεύς: «Ήκουσα τα περί παραιτήσεως και τα λαμβάνω υπ' όψιν μου». Γ. Παπανδρέου: «Αντιλαμβάνομαι τον λόγον και που επείγεσθε δια την παραίτησιν». Βασιλεύς: «Είναι δεδομένη η παραίτησις».
Οι παρευρισκόμενοι πρώην υπουργοί της Κυβερνήσεως Παπανδρέου και οι βουλευταί της Ε.Κ. εκφράζουν την απόλυτη εμπιστοσύνη των και την πλήρη αφοσίωσή τους προς τον λαοπρόβλητο ηγέτη και δηλούν ότι παραμένουν πιστοί σε αυτόν. Οι τέως υπουργοί υπογράφουν πρωτόκολλο με το οποίο στιγματίζουν την προδοσία. Έξω από την κατοικία του κ. Παπανδρέου καταφθάνουν συνεχώς πλήθη κόσμου και διαδηλώνουν με ζωηρές εκδηλώσεις την αφοσίωσή τους προς τον ηγέτη της Δημοκρατίας.
Εν τω μεταξύ και ενώ ο κ. Νόβας κλεισμένος στο Πολιτικό Γραφείο συνεργάζεται με τους συνωμότες, στους δρόμους της πρωτευούσης συγκροτούνται οι πρώτες διαδηλώσεις πολιτών και σημειώνονται οι πρώτες συγκρούσεις με την αστυνομία. Κυκλοφορούν τα παραρτήματα των εφημερίδων που αναγγέλλουν την παραίτηση Παπανδρέου και την ανάθεση της εντολής στον κ. Νόβα. Αγανάκτηση, κατήφεια και οργή των πολιτών. Μπουλούκια μπουλούκια ο κόσμος σχολιάζει τη συνωμοσία στο κέντρο της πόλεως. Λαμβάνονται τα πρώτα αστυνομικά μέτρα. Η Βουλή φρουρείται αυστηρά από εκατοντάδες αστυνομικούς στα κτίρια. Στα καίρια σημεία της πόλης παίρνουν θέσεις δύναμης των Σωμάτων Ασφαλείας.Ώρα 9.45 ο κ. Νόβας εκδίδει «διάγγελμα» προς τον λαό και εν συνεχεία επιδίδεται στην αναζήτηση υπουργών για να συμπληρώσει την Κυβέρνησή του. Μάταια αγωνίζεται τόσο αυτός όσο και οι υπόλοιποι συνεργάτες του στην ανεύρεση προθύμων.
Ο κ. Ν. Νόβας ανέβηκε και πάλι στα Ανάκτορα για να ανακοινώση στον Βασιλέα ότι θα συμπληρώσει την κυβέρνησή του αύριο (σήμερα). Εν τω μεταξύ τόσο κατά την είσοδο του όσο και κατά την έξοδό του από τα Ανάκτορα ο κ. Νόβας αποδοκιμάζεται από τους πολίτες με κραυγές «Κάτω οι προδότες».
Αποποίηση ευθύνης
Ο ιστότοπος είναι μια πλήρως αυτοματοποιημένη υπηρεσία συνάθροισης, ταξινόμησης και ανάρτησης συνοπτικών ειδήσεων και νέων από άλλους ελληνικούς ειδησεογραφικούς ιστότοπους, μέσω της τεχνολογίας RSS. Δεν αναλαμβάνουμε καμία ευθύνη για την επάρκεια, ποιότητα, πληρότητα ή ακρίβεια των ειδήσεων και των νέων που δημοσιεύονται. Δείτε περισσότερα στο τμήμα "Αποποίηση Ευθύνης" των Ορων Χρήσης.