Το 1962, ο Μαχμούτ Νταργουίς ζούσε στη Χάιφα, την τρίτη μεγαλύτερη πόλη του Ισραήλ.
Η οικογένεια του Νταργουίς, ο οποίος είναι ο σημαντικότερος Παλαιστίνιος και ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Άραβες ποιητές και συγγραφείς, είχε εκδιωχθεί από τη δυτική Γαλιλαία, κατά τη διάρκεια της Νάκμπα -του διωγμού των Παλαιστινίων από τους Ισραηλινούς, το 1948. Αρχικά πήγαν στο Λίβανο, όπου μέχρι σήμερα ζουν περίπου 400.000 απάτριδες Παλαιστίνιοι και μετά επέστρεψαν σε αυτό που πλέον ήταν Ισραήλ.
Στη Χάιφα, ο 22χρονος τότε Νταργουίς γνώρισε την 17χρονη τότε Ταμάρ Μπεν Αμί, μια νεαρή Ισραηλινή. Εκείνος είχε αρχίσει να γίνεται γνωστός από τα ποιήματά του, εκείνη ήταν χορεύτρια. Γνωρίστηκαν σε μια ανάγνωση ποιημάτων στα γραφεία του Ισραηλινού Κομμουνιστικού Κόμματος και ερωτεύθηκαν.
Την αποκαλούσε Ρίτα.
Ένα από τα πιο διάσημα ποιήματά του, αρχίζει με το στίχο «ανάμεσα στη Ρίτα και τα μάτια μου, υπάρχει ένα όπλο».
Η «Ρίτα» πρωταγωνιστεί σε πολλά από τα ποιήματα του Νταργουίς. Σχεδόν εξίσου με την Παλαιστίνη, από την οποία εκείνος αυτοεξορίστηκε το 1970, όταν μπήκε στο στόχαστρο του Ισραήλ για το επίσης διάσημο ποίημα του «Ταυτότητα» και τη σύνδεσή του με το Κομμουνιστικό Κόμμα και την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης.
Πήγε στην ΕΣΣΔ, την Αίγυπτο, τον Λίβανο και το Παρίσι.
Δειλία, θα πείτε, η διαφυγή. Δεν ξέρω. Σάμπως και η γενναιότητα δειλία δεν είναι κάποιες φορές; Κάποιου άλλου είδους δειλία, αυτή που σε απαλλάσσει από τις συμβατικές μάχες με την πραγματικότητα.
Πριν ο Νταργουίς φύγει από την Παλαιστίνη, η «Ρίτα» είχε στρατευθεί το 1967 εθελοντικά στον IDF. «Αυτήν την εβδομάδα σε σκέφτομαι συχνά. Οι σκέψεις μου με κάνουν να αισθάνομαι άσχημα. Μπορώ να δω μόνο τον εγκληματία μέσα σου. Αναγκάστηκα να ξεχάσω όλες τις όμορφες πλευρές σου. Υπάρχουν ακόμη αυτές; Ελπίζω να υπάρχουν», της είχε γράψει τότε.
Η ταυτότητα της «Ρίτας» αποκαλύφθηκε το 2004. Όσο περνούσαν τα χρόνια και κυρίως μετά το θάνατο του Νταργουίς (το 2008), το ειδύλλιο αυτό πήρε μυθικές διαστάσεις. Η «Ρίτα», όπως θα διαβάσετε παντού, ήταν κατάσκοπος της Μοσάντ, η σχέση τους διαλύθηκε γι αυτό, ο Νταργουίς συνετρίβη όταν το ανακάλυψε, εκείνη τον πρόδωσε, έγραψε μετά την ανακάλυψη αυτήν τους στίχους «ήταν σαν να χάνω την πατρίδα μου ξανά».
Ήταν, λοιπόν, ένας «μοιραίος» έρωτας που κράτησε χρόνια, θύμα της γεωπολιτικής και των «ανώτερων» περιστάσεων και δυνάμεων, ένας σύγχρονος Ρωμαίος και η Ιουλιέτα του, δύο άνθρωποι που τους ένωσε η αγάπη και τους χώρισε σκληρά και βίαια η πραγματικότητα;
Περίπου ναι και περίπου όχι.
Η ίδια η Μπεν Αμί, είχε πει ότι πράγματι υπήρξαν πολύ ερωτευμένοι, αλλά και οι δύο ήταν εξαρχής πολύ επιφυλακτικοί λόγω του γεγονότος ότι εκείνος ήταν Παλαιστίνιος κι εκείνη Εβραία. Δεν υπήρξε ποτέ κατάσκοπος, δεν χώρισαν μετά από κάποια δραματική αποκάλυψη, η σχέση τους δεν κράτησε χρόνια, απλώς δείλιασαν πολύ σύντομα και απομακρύνθηκαν πριν εκείνη μπει στον IDF.
«Έψεξα τον εαυτό μου για το χωρισμό», έχει πει, πολλά χρόνια αργότερα, στη μοναδική της συνέντευξη. «Δεν ήμουν αρκετά δυνατή για να αντιμετωπίσω τις συνέπειες μιας τέτοιας σχέσης». Ούτε κι εκείνος, όμως.
Η «Ρίτα», παρά τον πρώιμο χωρισμό τους, ακολούθησε τον Νταργουίς σε όλη του τη ζωή.
Όχι ως πραγματικό πρόσωπο, αλλά ως ενσάρκωση της απώλειας, των επιλογών, της νοσταλγίας, ως μια «βαθιά παρουσία της απουσίας», όπως γράφει στο εκπληκτικό ποίημά του «In the Presence of Absence».
Δεν θα μάθει κανείς ποτέ εάν σκεφτόταν την Μπεν Αμί όταν έγραφε το «Ημερολόγιο ενός συνηθισμένου πένθους». Αν κάθε φορά που έγραφε τη λέξη «Ρίτα» έβλεπε το πρόσωπό της, αν μετάνιωσε ποτέ, αν ευθύνεται πράγματι εκείνη για το λυρισμό της ποίησής του, για τον μοναδικό τρόπο με τον οποίον μετατρέπει την αγωνία για την πατρίδα του σε ερωτική ποίηση.
Δεν έχει και ιδιαίτερη σημασία.
Θεωρούμε, συνήθως, ότι η πραγματικότητα είναι πιο πεζή κι ασήμαντη από τη φαντασία, αλλά δεν ισχύει.
Οι μεγάλες και πιο γενναίες μάχες μας δίνονται μόνο εκεί, στην πραγματικότητα.
Νίκες και ήττες, εξίσου, τις κουβαλάμε για πάντα.
Με τη φαντασία, απλώς προσπαθούμε να τις ξορκίσουμε.
Μαρία Δεδούση
(Από το fb)
Αποποίηση ευθύνης
Ο ιστότοπος είναι μια πλήρως αυτοματοποιημένη υπηρεσία συνάθροισης, ταξινόμησης και ανάρτησης συνοπτικών ειδήσεων και νέων από άλλους ελληνικούς ειδησεογραφικούς ιστότοπους, μέσω της τεχνολογίας RSS. Δεν αναλαμβάνουμε καμία ευθύνη για την επάρκεια, ποιότητα, πληρότητα ή ακρίβεια των ειδήσεων και των νέων που δημοσιεύονται. Δείτε περισσότερα στο τμήμα "Αποποίηση Ευθύνης" των Ορων Χρήσης.